Indien de Wereldgezondheidsorganisatie de ebola-epidemie in de Democratische Republiek Congo uitroept tot een noodsituatie voor de volksgezondheid met een internationale draagwijdte, bestaan er verschillende procedures om ons land te beschermen.

Luchthaven

Zoals bij andere hoog-besmettelijke ziekten is een vroege detectie van (mogelijke) gevallen erg belangrijk. De kans dat een mogelijke patiënt met ebola-infectie het land binnen komt, is dan het grootst via de nationale luchthaven. Extra voorzorgsmaatregelen kunnen daarom zijn:

• Gerichte temperatuurcontroles op de luchthavens van vertrek en bij aankomst in België
• Het volgen van procedures voor het scenario ‘zieke reiziger aan boord met verdenking van ebola-infectie’
• Het houden van terreinoefeningen

Koortsmeting

• Passenger Locator Card (English)
• Stap 1: Passenger Locator Card
• Stap 2: Temperatuurcontrole
• Stap 3: Anamnese verpleegkundige
• Stap 4: Arts MEDA
• Vragenlijst na een positieve temperatuurscontrole
• Vervoer luchthaven – ziekenhuis

Zieke passagiers

• Vragenlijst in te vullen door de MEDA-arts
• Brief gericht aan personen die mogelijk in contact kwamen met een ebolapatiënt of met de lichaamsvochten van een ebolapatiënt

Ziekenhuizen en huisartsen

Hulpverleners in de eerste- en tweedelijnszorg hebben een zeer kleine kans dat ze in contact komen met een mogelijke ebola-patiënt. Het is erg belangrijk dat (professionele) hulpverleners een dergelijke patiënt kunnen herkennen, en weten hoe de situatie te benaderen: wie te contacteren, hoe zichzelf en de omgeving te beschermen en waar de patiënt uiteindelijk dient verzorgd te worden.

In onderstaand document vatte de Risk Management Group, in overleg met experten in het vak, het beheer van een dergelijk risico voor de gezondheidssector samen. Het dient dan ook als basisrichtlijn voor alle gezondheidswerkers in België.

• Procedure risicobeheer ebola voor gezondheidswerkers

De Hoge Gezondheidsraad heeft een advies gepubliceerd over de aanpak van ebola in België:

• Advies n°9188 van de Hoge Gezondheidsraad over ebola

Dit document bespreekt de te nemen stappen voor niet-referentieziekenhuizen bij vermoeden van ebola-infectie:

• Richtlijn voor aanpak van vermoedelijke ebola-infectie in niet-referentieziekenhuizen

Huisartsen

Er bestaat een heel kleine kans dat een (mogelijke) ebola-patiënt zich aanmeldt in uw kabinet. Het is dan belangrijk dat u als arts weet wat te doen.

Vanuit de algemene richtlijn voor het risicobeheer van een (mogelijke) ebola-patiënt werden de voor u als huisarts relevante items samengebracht in een duidelijke synthese.

• Verkorte procedure voor huisartsen
• Ebola voor huisartsen: poster
• Ebola in de praktijk: voorbereid zijn in 10 stappen

Interventie 112

Hulpverleners die instaan voor de dringende geneeskundige hulp (DGH) kunnen in contact komen met patiënten met een (mogelijke) ebola-infectie. Deze kans is echter bijzonder klein, en de opgestelde voorzorgsmaatregelen mogen een normale werking van de diensten 112/100 zeker niet in de weg staan. Daarom werd in overleg met alle betrokken partijen een procedure opgesteld met een duidelijke takenverdeling voor de medewerkers binnen de dringende geneeskundige hulpverlening. Het patiëntenvervoer bij vermoeden van een mogelijke ebola-infectie werd op zodanige wijze georganiseerd dat enerzijds de patiënt kan rekenen op een correcte, menswaardige aanpak van zijn situatie én anderzijds rekening gehouden werd met de veiligheid van de medewerkers DGH en het niet in gevaar brengen van andere patiënten.

• Procedure interventie
• Flowchart interventie
• Vragenlijst ebola-screening door de arts

Contactopvolging

Wanneer een patiënt geïdentificeerd wordt met een (mogelijke) ebola-infectie gaat men op zoek naar de contacten die de patiënt heeft gehad met anderen. Dit gebeurt onder leiding van de arts infectieziektebestrijding. De wijze van opvolging en te ondernemen acties worden sterk bepaald door de graad van blootstelling.

• Procedure voor het opvolgen van contacten van een patiënt met virale hemorragische koorts

Reinigen en ontmetten locaties na ebola

De locatie waarin een mogelijke ebolapatiënt zich bevindt, kan besmet zijn (openbare plaats, woning, kabinet van een arts,…). Er moet duidelijk afgesproken worden met alle betrokkenen (familie, kennissen, arts) wat er moet gebeuren met de locatie. Deze procedure geeft een beeld van de te ondernemen acties.

• Aanbeveling voor het reinigen en ontsmetten van een woonst bij mogelijke ebola-infectie in België

Zorg voor de overledene

Als een eventuele patiënt komt te overlijden aan de gevolgen van de ebola-infectie, dan is het belangrijk dat het voor zorgverstrekkers, begrafenisondernemers en de familie duidelijk is wat veilig mag en kan gebeuren met het stoffelijk overschot, want deze lichamen zijn op dat moment zeer besmettelijk.

Onderstaande procedure geeft een overzicht van de gemaakte afspraken met alle betrokken instanties.

• Aanbeveling behandeling stoffelijk overschot van een patiënt met virale hemorragische koorts

Afvaltransport

Al het medisch en biologisch afval dat ontstaat tijdens de verzorging/behandeling van een ebola-patiënt, is besmettelijk. Het moet daarom op specifieke en veilig wijze verzameld en afgevoerd worden. Hierover werd zelfs een multilateraal akkoord gesloten dat buiten België reeds getekend werd door enkele andere landen die dezelfde aanpak hebben.

• Multilateraal akkoord M281
• Procedure verwijderen van afval van een patiënt met (of verdacht van) virale hemorragische koorts in het ziekenhuis

Teruggekeerde hulpverleners

• Follow-up van humanitaire werkers die terugkeren uit door ebola getroffen gebieden