Er bestaan twee vaccins tegen ebola die goedgekeurd zijn door de European Medicines Agency (EMA). Ze zijn niet beschikbaar voor reizigers.
De vaccins worden enkel gebruikt tijdens een ebola-uitbraak voor:
Het ebolavirus veroorzaakt een hemorragische koorts met dikwijls een dodelijke afloop. Het virus is draadvormig (of filovirus) en wordt overgedragen van dier naar mens, ook wel zoönose genoemd.
Indien je besmet bent met het virus lijken je eerste symptomen op griep:
Deze symptomen worden enkele dagen later gevolgd door:
Sommige patiënten krijgen inwendige en uitwendige bloedingen.
De incubatieperiode duurt minimaal 2 tot maximaal 21 dagen. In de meeste gevallen duiken de symptomen op tussen 3 en 7 dagen na besmetting. Personen die besmet zijn maar nog geen symptomen vertonen kunnen het virus niet overdragen. Bij de eerste symptomen is het besmettingsrisico bovendien laag.
Ebola is een zeer gevaarlijke, maar niet heel besmettelijke ziekte. Besmetting gebeurt voornamelijk via direct contact met bloed of lichaamsvochten:
In theorie kan je besmet geraken via secundaire bronnen, bijvoorbeeld via een ebolapatiënt die lichaamsvocht achterlaat op een verpakking. In de praktijk, zoals in West-Afrika werd vastgesteld, gebeurt dit heel zelden. Het virus overleeft slechts heel kort op niet-levende voorwerpen. Er is geen besmettingsgevaar via de lucht of via insectenbeten.
Intacte huid beschermt ons tegen virussen, waaronder ebola. Een besmet druppeltje lichaamsvocht dat op je arm belandt, zal geen besmetting kunnen veroorzaken. Dit is niet het geval als je op die plaats wondjes of schrammen hebt. Hou er rekening mee dat sommige wondjes zo miniscuul zijn, dat ze met het blote oog niet zichtbaar zijn.
Als de patiënt van wie het lichaamsvocht afkomstig is in een vergevorderd stadium verkeert, is de kans op besmetting hoger. Het aantal virussen in het bloed is dan een pak hoger.
Personen die besmet zijn maar nog geen symptomen vertonen, kunnen het virus niet overdragen. Bij de eerste symptomen is het besmettingsrisico bovendien laag. Het besmettingsgevaar wordt groter als de ziekte ernstig wordt, wanneer het aantal virussen in de lichaamsvochten hoog is. Na het overlijden blijft het lichaam van de overleden persoon nog zeer besmettelijk. Dit verklaart waarom veel besmettingen gebeuren tijdens begrafenissen.
Volgende personen behoren tot een risicogroep:
Mensen die in contact geweest zijn met of gegeten hebben van mogelijk besmette dieren (vleermuizen, apen,…)
De afloop van de ziekte is in 70 tot 90% van de gevallen dodelijk. De reden is dat het ebolavirus zich niet heeft aangepast aan de mens. In tegenstelling tot de meeste andere virussen die een gastheer zoeken om zich te verspreiden, vergiftigt het virus de mens waardoor die snel sterft. Het virus roeit op die manier zichzelf ook uit.
Omdat het immuunsysteem van de mens in de vroege fase niet weet te reageren op het virus, kan ebola zich snel vermenigvuldigen in het lichaam.
Elk verdacht geval van ebolavirusinfectie moet eerst onderzocht worden door een arts. De arts maakt een diagnose door zich te baseren op het dossier van de patiënt en door rekening te houden met een eventueel verblijf in een zone waar besmettingen voorkomen.
Alleen de resultaten van een analyse kunnen definitief bevestigen of het om het ebolavirus gaat. Er zijn slechts enkele gespecialiseerde laboratoria waar de veiligheidsnormen hoog genoeg zijn om analyses te doen op het ebolavirus. In België voert het Instituut voor Tropische Geneeskunde eboladiagnostiek uit in haar eigen laboratoria. Het ITG heeft nu de toelating gekregen om ebolavirus infecties in haar BSL-3+-labo te diagnosticeren. In onze laboratoria wordt het virus niet gekweekt wordt door middel van zogenaamde ‘culturen’.
Het is mogelijk dat een besmet persoon in België belandt, maar de kans dat er ook in ons land een epidemie uitbreekt is erg klein. In landen met een goed werkend gezondheidssysteem, zoals België, kunnen mogelijke (sporadische) importgevallen goed geïsoleerd en opgevolgd worden en zal de ziekte zich ook niet verder verspreiden.